Lang · Istwa · Syans · Teknoloji
Eksplore konesans an kreyòl: atik, diksyonè, gid pratik
Nou mete istwa, syans, teknoloji, ak diksyonè kreyòl ansanm pou ede w konprann, aprann, epi pataje konesans nan lang pa nou.
Mo cho nan diksyonè a
Konsyantizasyon
Yon gwo mouvman edikasyon ki te kòmanse nan ane katreven yo nan peyi Ayiti pou fè ayisyen konprann kijan sistèm gouvènman peyi a move pou yo. Mouvman sa a grandi tèlman rapid li kontribye a kraze govènman peyi a nan epòk sa. Edike moun pou fè yo konprann lavi e rekonèt reyalite avèk ilizyon.
Segondè
Segondè: Yon bagay ki vini apre, ki gen priyorite an dezyèm pozisyon. Yon nivo lekòl nan peyi Ayiti ki vini apre lekòl primè.
Preskripsyon
Yon otorizasyon yon doktè bay yon moun pou ale nan yon famasi epi ache yon medikaman leta anpeche moun ache san otorizasyon sa a. Otorizasyon e enstriksyon yon moun bay yon lòt moun pou li fè yon travay.
Nouvèl
Nouvèl: Yon emisyon nan radyo, televizyon ki pale de tout sa ki ap pase nan yon peyi, nan lemond. Enfòmasyon sou yon bagay, yon moun. Nouvèl Jenerasyon, Yon tip mizik ayisyen ki parèt nan ane katreven yo. Gwoup ki fè mizik sa yo chante an Kreyòl yon fason pou separe nouvo stil mizik yo a avèk ansyen mzik yo chantè te konnen chante nan lang Fransè.
Foul
Anpil moun ki reyini ansanm.
Zonyon
Yon boul yon plant donnen anba tè, men pye li grandi sou tè a tankou yon pye siv. Li bay manje bon gou, li pike tankou yon piman anvan li bouyi nan dlo. Lè li bouyi li pèdi gou li paske li bay manje a tout gou li. Moun manje zonyon san kwit tou, nan salad.
Answouj
Yon vil nan Depatman Latibonit la.
Tikè
Tikè: Jan yon moun rele mennaj li pou montre mennaj la li enpòtan pou li tankou kè li. Yon moso papye yon moun resevwa ki bay li yon otorizasyon pou yon kòb li peye yon moun, yon konpayi.
Plant
Plant se pye bwa ki piti oswa mwayen. Nan agrikilti kreyòl, plant pwa, mayi, bannann se baz manje. Plant medsin tankou zoranj si, fèy bwa, ak tim sèvi nan remèd tradisyonèl. Nan an...
Gwo tit rapid
Dec 04, 2025
Plant
Plant se pye bwa ki piti oswa mwayen. Nan agrikilti kreyòl, plant pwa, mayi, bannann se baz manje. Plant medsin tankou zoranj …
Dec 04, 2025
Kat
Kat se chif 4, men li se tou moso papye oswa plastik ki pote enfòmasyon. Nan matematik, kat se nonb kare, baz …
Dec 04, 2025
Kayiman
Kayiman se gwo bèt dlo dous ki sanble ak mabouya men plis masif. Li kapab rete san deplase pandan lontan; dan li …
Dec 04, 2025
Echèk
Echèk se lè yon plan pa rive bout. Nan edikasyon, echèk se siyaj: travay la pa ase, metòd la dwe chanje. Nan …
Dec 04, 2025
Batiman
Batiman se gwo konstriksyon ak plizyè etaj. Nan vil kolonyal yo, batiman te souvan gen balkon an fè, gwo pòt an bwa, …
Seleksyon resan
Atik sot pase yo
Dec 04, 2025
Kat
Kat se chif 4, men li se tou moso papye oswa plastik ki pote enfòmasyon. Nan matematik, kat se nonb kare, baz anpil tab miltiplikasyon. Nan …
Dec 04, 2025
Kayiman
Kayiman se gwo bèt dlo dous ki sanble ak mabouya men plis masif. Li kapab rete san deplase pandan lontan; dan li fò. Nan rituel tradisyonèl, …
Dec 04, 2025
Echèk
Echèk se lè yon plan pa rive bout. Nan edikasyon, echèk se siyaj: travay la pa ase, metòd la dwe chanje. Nan antreprenarya, echèk ka vin …
Dec 04, 2025
Batiman
Batiman se gwo konstriksyon ak plizyè etaj. Nan vil kolonyal yo, batiman te souvan gen balkon an fè, gwo pòt an bwa, epi yo te sèvi …
Dec 04, 2025
Chita
Chita se poze dèyè sou yon sipò. Nan lavi lakay, “chita pale” se rituèl rezolisyon: zanmi oswa fanmi mete tèt ansanm. Nan politik, “chita tande” vle …
Dec 04, 2025
Cheve
Cheve se plim ki grandi sou tèt, anba zèsèl, ak lòt pati kò. Nan kilti ayisyen, kwafi se siy idantite: tise, taye a lavil, trese, oswa …
Dec 04, 2025
Byenfezan
Byenfezan se moun ki fè byen san chèche glwa. Nan listwa legliz ak sosyete sivil Ayiti, anpil byenfezan finanse lekòl kominotè, dlo potab, ak liv kreyòl. …
Dec 04, 2025
Bat
Bat vle di frape oswa depase fòs yon lòt. Nan koutim tradisyonèl, “bat tanbou” vle di envoke rit, epi “bat pye” vle di chofe atmosfè a. …
Dec 04, 2025
Kreve
Kreve vle di rantre yon pwent oswa fè yon twou kote ki fèt pou rete fèmen. Nan lavi riral, mo a sèvi pou klou ak pikèt …
Dec 04, 2025
Teknoloji jaden: soti nan bourik ak chwal rive ponp solè
Bourik ak chwal pote chaj; ponp solè, irigasyon degoutman, ak kapteur imidite tè bay plis randman ak mwens dlo gaspiye. Nou konpare zouti tradisyonèl ak opsyon …
Dec 04, 2025
Listwa altènatif Ayiti: si tren te bati depi fen 1800 yo
Imajine yon liy tren Kap-Ayisyen rive Jakmèl depi 19yèm syèk la: ekspòtasyon kafe ak sik ta pi vit, vil pwovens yo ta grandi otou estasyon yo, …
Dec 04, 2025
Anpi Songhai: rezo komès sèl ak lò ki mare Sahara ak Sid Sahara
Tombouctou ak Gao te pòtay pou karavàn chamo yo pote sèl ak lò. Nou rakonte kijan taks ak mache sa yo te fè vil yo vin …
Kategori