Lang · Istwa · Syans · Teknoloji
Eksplore konesans an kreyòl: atik, diksyonè, gid pratik
Nou mete istwa, syans, teknoloji, ak diksyonè kreyòl ansanm pou ede w konprann, aprann, epi pataje konesans nan lang pa nou.
Mo cho nan diksyonè a
Sitadèl-Laferyè
Pi gwo moniman nan peyi Ayiti ki nan nò peyi a e sou yon mòn nan do vil Sen-Rafayèl. Ayisyen te konstwi li sou gouvènman Anr Kristòf ki te yon wa nan zòn sa a. Kote batiman sa a sitiye a te ede wa a defann wayòm li kont lòt peyi e lòt pati nan peyi Ayiti a menm ki te gen yon lòt gouvènman nan tèt li. Jodia, Sitadèl la se yonn nan pi gwo mèvèy nan lemond.
Mayisad
Yon vil nan Depatman Sant la ki toupre kapital depatman an, Ench. Maïssade.
Piyon
Yon vil nan Depatman Nò peyi Ayiti ki toupre Mayisad; anviwon 18 kilomèt konsa.
Evolye
Pase soti nan yon etap pou rive nan yon lòt etap moun konsidere ki pi bon, pi rafine. Kite yon pèsonalite, karaktè ki sanble avèk eta bèt ap viv.
Tetin
Yon pati nan yon bibwon ki fèt an plastik pou rantre nan bouch yon bebe san li pa fè ti bebe a mal lè bebe a peze sou li pou vale nouriti a.
Balans
Yon enstriman pou mezire pwa yon bagay, yon moun. Yonn nan siy owoskòp yo. Nivo kote yon bagay gen menm pwa avèk yon lòt.
Otowout
Yon wout plizyè liy machin kapab kouri sou li yonn sou kote lòt an vitès e pa gen limyè sikilasyon sou wout sa.
Bibwon
Yon boutèy avèk tetin pou nouri bebe.
Plant
Plant se pye bwa ki piti oswa mwayen. Nan agrikilti kreyòl, plant pwa, mayi, bannann se baz manje. Plant medsin tankou zoranj si, fèy bwa, ak tim sèvi nan remèd tradisyonèl. Nan an...
Gwo tit rapid
Dec 04, 2025
Plant
Plant se pye bwa ki piti oswa mwayen. Nan agrikilti kreyòl, plant pwa, mayi, bannann se baz manje. Plant medsin tankou zoranj …
Dec 04, 2025
Kat
Kat se chif 4, men li se tou moso papye oswa plastik ki pote enfòmasyon. Nan matematik, kat se nonb kare, baz …
Dec 04, 2025
Kayiman
Kayiman se gwo bèt dlo dous ki sanble ak mabouya men plis masif. Li kapab rete san deplase pandan lontan; dan li …
Dec 04, 2025
Echèk
Echèk se lè yon plan pa rive bout. Nan edikasyon, echèk se siyaj: travay la pa ase, metòd la dwe chanje. Nan …
Dec 04, 2025
Batiman
Batiman se gwo konstriksyon ak plizyè etaj. Nan vil kolonyal yo, batiman te souvan gen balkon an fè, gwo pòt an bwa, …
Seleksyon resan
Atik sot pase yo
Dec 04, 2025
Kat
Kat se chif 4, men li se tou moso papye oswa plastik ki pote enfòmasyon. Nan matematik, kat se nonb kare, baz anpil tab miltiplikasyon. Nan …
Dec 04, 2025
Kayiman
Kayiman se gwo bèt dlo dous ki sanble ak mabouya men plis masif. Li kapab rete san deplase pandan lontan; dan li fò. Nan rituel tradisyonèl, …
Dec 04, 2025
Echèk
Echèk se lè yon plan pa rive bout. Nan edikasyon, echèk se siyaj: travay la pa ase, metòd la dwe chanje. Nan antreprenarya, echèk ka vin …
Dec 04, 2025
Batiman
Batiman se gwo konstriksyon ak plizyè etaj. Nan vil kolonyal yo, batiman te souvan gen balkon an fè, gwo pòt an bwa, epi yo te sèvi …
Dec 04, 2025
Chita
Chita se poze dèyè sou yon sipò. Nan lavi lakay, “chita pale” se rituèl rezolisyon: zanmi oswa fanmi mete tèt ansanm. Nan politik, “chita tande” vle …
Dec 04, 2025
Cheve
Cheve se plim ki grandi sou tèt, anba zèsèl, ak lòt pati kò. Nan kilti ayisyen, kwafi se siy idantite: tise, taye a lavil, trese, oswa …
Dec 04, 2025
Byenfezan
Byenfezan se moun ki fè byen san chèche glwa. Nan listwa legliz ak sosyete sivil Ayiti, anpil byenfezan finanse lekòl kominotè, dlo potab, ak liv kreyòl. …
Dec 04, 2025
Bat
Bat vle di frape oswa depase fòs yon lòt. Nan koutim tradisyonèl, “bat tanbou” vle di envoke rit, epi “bat pye” vle di chofe atmosfè a. …
Dec 04, 2025
Kreve
Kreve vle di rantre yon pwent oswa fè yon twou kote ki fèt pou rete fèmen. Nan lavi riral, mo a sèvi pou klou ak pikèt …
Dec 04, 2025
Teknoloji jaden: soti nan bourik ak chwal rive ponp solè
Bourik ak chwal pote chaj; ponp solè, irigasyon degoutman, ak kapteur imidite tè bay plis randman ak mwens dlo gaspiye. Nou konpare zouti tradisyonèl ak opsyon …
Dec 04, 2025
Listwa altènatif Ayiti: si tren te bati depi fen 1800 yo
Imajine yon liy tren Kap-Ayisyen rive Jakmèl depi 19yèm syèk la: ekspòtasyon kafe ak sik ta pi vit, vil pwovens yo ta grandi otou estasyon yo, …
Dec 04, 2025
Anpi Songhai: rezo komès sèl ak lò ki mare Sahara ak Sid Sahara
Tombouctou ak Gao te pòtay pou karavàn chamo yo pote sèl ak lò. Nou rakonte kijan taks ak mache sa yo te fè vil yo vin …
Kategori